ورقهای گالوانیزه و سیاه روغنی دو نوع متداول از ورقهای فلزی هستند که در صنایع مختلف مورد استفاده قرار میگیرند. این دو نوع ورق تفاوتهای زیادی در خصوص ترکیبات شیمیایی، خصوصیات فیزیکی و کاربردهای مختلف دارند. در ادامه، به مقایسه و تفاوتهای اساسی بین ورق گالوانیزه و ورق سیاه روغنی پرداخته میشود:
1. مواد اولیه:
مواد اولیه مورد استفاده در تولید ورق گالوانیزه و ورق سیاه روغنی تأثیر مستقیم بر ویژگیها و کاربردهای نهایی این دو نوع ورق دارد. در زیر، مواد اولیه هر یک از این دو نوع ورق را بررسی میکنیم:
ورق گالوانیزه: مواد اولیه برای تولید ورق گالوانیزه شامل ورقهای فولادی میشود. معمولاً از ورقهای فولادی با ترکیبات شیمیایی خاصی استفاده میشود که مقاومت بالا در برابر خوردگی و زنگزدگی را فراهم کنند. این ورقها ممکن است حاوی فولاد کربنی با کمیابسوز (Low Carbon) باشند تا به مشکلاتی نظیر آلودگی آهن و تشکیل اکسیدهای غیرمطلوب در زمان گالوانیزهسازی از طریق فرآیند گالوانیزه (Galvanization) پیشگیری کنند.
فرآیند گالوانیزه شدن باعث پوشش ورق با یک لایهٔ نازک از روی میشود. این لایه ایجاد میکند که به ورق مقاومت به زنگزدگی و خوردگی افزوده میشود.
ورق سیاه روغنی: مواد اولیه برای تولید ورق سیاه روغنی نیز از ورقهای فولادی است که فرآیند رولکردن اولیه را تجربه کردهاند. این ورقها ممکن است حاوی فولاد کربنی با ترکیبات متنوع باشند و معمولاً ترکیبات شیمیایی متفاوتی نسبت به ورقهای گالوانیزه دارند.
ورق سیاه روغنی بعد از فرآیند رولکردن اولیه دارای یک سطح خام و تیره است. این ورق به علت عدم پوشش با لایه روی، به طور مستقیم به عوامل خوردگی حساس است.
در مجموع، مواد اولیه برای هر دو نوع ورق به ورقهای فولادی با ترکیبات شیمیایی خاصی اعتماد میکنند. اما، اضافه شدن لایه روی به ورق گالوانیزه باعث ایجاد خصوصیات خاصی نظیر مقاومت به خوردگی و زنگزدگی میشود که در ورق سیاه روغنی به طور مستقیم ندیده میشود.
2. پوشش و ظاهر:
- پوشش در ورق گالوانیزه:
- پوشش روی: ورق گالوانیزه یک لایه نازک از روی دارد که از طریق فرآیند گالوانیزه به ورق اعمال میشود. این لایه روی به عنوان یک پوشش محافظ علیه زنگزدگی و خوردگی عمل میکند.
- ظاهر: به دلیل حضور لایه روی، ورق گالوانیزه دارای یک ظاهر متلاقی با رنگ نقرهای یا گاهی زرد متمایل به نقره است. این ظاهر جلوگیری از زنگزدگی و افزایش مقاومت به خوردگی را نشان میدهد.
- پوشش در ورق سیاه روغنی:
- بدون پوشش روی: ورق سیاه روغنی بدون لایه روی است. این به معنای عدم وجود یک پوشش محافظ علیه خوردگی و زنگزدگی مستقیماً روی سطح ورق.
- ظاهر: سطح ورق سیاه روغنی تیره و خام است. این ورق دارای ظاهری غیرلخت و مات است و به دلیل عدم وجود پوشش روی، نسبت به خوردگی حساس است.
کاربردهای پوشش و ظاهر:
- ورق گالوانیزه: به دلیل پوشش روی، ورق گالوانیزه در کاربردهایی که نیاز به مقاومت خوب در برابر خوردگی و زنگزدگی دارند، مثل ساخت سازههای فلزی، صنایع خودروسازی، و سیستمهای لولهکشی مورد استفاده قرار میگیرد.
- ورق سیاه روغنی: کاربردهای ورق سیاه روغنی معمولاً در مواردی است که نیاز به مقاومت کمتر به خوردگی و زنگزدگی و ظاهر خام دارند. این شامل تولید لولهها، صفحات فلزی نازک، و برخی از قطعات ساختمانی است.
از آنجا که ورق گالوانیزه دارای پوشش روی میباشد، در مقایسه با ورق سیاه روغنی، در شرایط زیستی خشک و مرطوب مقاومت بالاتری دارد و به عنوان یک گزینه مقاوم در برابر زنگزدگی و خوردگی شناخته میشود.
3. مقاومت به زنگزدگی:
- ورق گالوانیزه:
- پوشش روی: یکی از ویژگیهای بارز ورق گالوانیزه، وجود پوشش روی است. این پوشش به صورت لایه نازکی از روی تشکیل شده است که به ورق اصلی متصل میشود. این لایه روی از ورق را در برابر تماس با عوامل خارجی مانند آب و هوا، اکسیژن، و مواد شیمیایی محافظت میکند.
- مقاومت به زنگزدگی: بدلیل وجود پوشش روی، ورق گالوانیزه به طور معمول دارای مقاومت بالاتر به زنگزدگی و خوردگی نسبت به ورق سیاه روغنی است. لایه روی به عنوان یک حاجز فیزیکی علیه اکسیداسیون و فرایندهای خوردگی عمل میکند.
- ورق سیاه روغنی:
- بدون پوشش روی: ورق سیاه روغنی بدون پوشش روی است و سطح آن مستقیماً با عوامل محیطی در تماس است.
- مقاومت به زنگزدگی: به دلیل عدم وجود پوشش روی، ورق سیاه روغنی به طور معمول دارای مقاومت کمتر به زنگزدگی و خوردگی است. در محیطهای مرطوب یا حاوی مواد شیمیایی، این نوع ورق ممکن است زودتر زنگ بزند و خوردگی پیدا کند.
استفاده در شرایط خاص:
- ورق گالوانیزه: به دلیل مقاومت به زنگزدگی بالا، ورق گالوانیزه به خوبی در پروژهها و صنایعی که در معرض شرایط زنگزدگی قرار دارند (مانند ساخت و سازهای خارجی، سیستمهای لولهکشی آب، و تجهیزات دریایی) مورد استفاده قرار میگیرد.
- ورق سیاه روغنی: در مواردی که زنگزدگی مسئله اصلی نیست و یا در محیطهای خشکتر، ورق سیاه روغنی ممکن است به عنوان یک گزینه اقتصادیتر در نظر گرفته شود.
به طور کلی، در انتخاب بین ورق گالوانیزه و ورق سیاه روغنی، نیازهای خاص پروژه و شرایط محیطی کاربرد را در نظر گرفته میشود.
4. کاربردها:
- ورق گالوانیزه:
- ساخت و سازهای فلزی: ورق گالوانیزه به دلیل مقاومت بالا به زنگزدگی و خوردگی، در ساخت و سازهای فلزی استفاده میشود. این شامل ساخت انواع پنلها، پوششها، و قطعات مختلف ساختمانی است.
- صنعت خودروسازی: در تولید اجزای خودروها که با شرایط محیطی سخت مواجه هستند، ورق گالوانیزه برای جلوگیری از خوردگی و زنگزدگی استفاده میشود.
- سیستمهای لولهکشی: در تولید لولهها و قطعات مرتبط با سیستمهای لولهکشی آب و گاز به دلیل مقاومت به زنگزدگی، ورق گالوانیزه مورد استفاده قرار میگیرد.
- ورق سیاه روغنی:
- ساخت لولهها: ورق سیاه روغنی معمولاً در تولید لولهها به کار میرود. این لولهها ممکن است در ساخت و سازهای مختلف، از جمله سیستمهای لولهکشی و ساختمانها به کار گرفته شوند.
- تولید صفحات فلزی نازک: برای تولید صفحات فلزی نازک که نیازی به مقاومت بالا به زنگزدگی ندارند، ورق سیاه روغنی ممکن است مورد استفاده قرار گیرد.
- صنایع مختلف: در برخی از صنایع که ظاهر خام و زنگزدگی از اهمیت کمتری برخوردار است، مثل صنایع ماشینآلات، این نوع ورق به کار میرود.
نکته: در بسیاری از موارد، این دو نوع ورق با یکدیگر ترکیب میشوند یا در پروژههای خاصی که نیاز به ترکیبات مختلف دارند، از هر دو استفاده میشود. برای مثال، یک پروژه ممکن است از ورق گالوانیزه برای بخشهایی از ساختمان و از ورق سیاه روغنی برای قسمتهای دیگر استفاده کند، بسته به نیازها و شرایط خاص پروژه.